Viêm mũi do thuốc
Những tài liệu tham khảo:
Viêm mũi do thuốc là gì?
Viêm mũi do thuốc là một phản ứng ngộ độc mãn tính của niêm mạc mũi do sử dụng lâu dài các thuốc co mạch niêm mạc mũi như Tỵ nhãn tịnh và thuốc nhỏ mũi Ma hoàng tố (ephedrine) nên còn gọi là “Trúng độc tính tỵ viêm” (中毒性鼻炎)viêm mũi do trúng độc.
Thuốc co mạch được nhỏ vào mũi 3 lần một ngày, các tiểu động mạch của màng nhầy co lại ngay lập tức, các tiểu động mạch trên thành mạch máu cũng co lại tương ứng. Một tuần sau, tình trạng thiếu oxy có thể khiến các mạch máu phản ứng giãn ra, các tuyến bài tiết mạnh, sau đó các lông mao niêm mạc ngừng cử động, thậm chí hoại tử cũng biến mất và có thể trở lại bình thường do dừng thuốc.
Biểu hiện lâm sàng của viêm mũi do thuốc là: người bệnh bị nghẹt mũi do một số nguyên nhân (như cảm lạnh, dị ứng), dùng thuốc co mạch để nhỏ giọt vào mũi, tác dụng thông khí mũi lúc đầu thấy rõ nhưng nếu tiếp tục sử dụng thì hiệu quả không tốt, nếu lại tiếp tục sử dụng thì nghẹt mũi ngày càng tệ, gọi là hiện tượng dùng càng nhiều càng giảm hiệu quả. Cuống mũi dưới hai bên sưng tấy, màu đỏ sẫm, sờ vào mềm, không nhạy cảm với miếng ephedrine (Ma hoàng tố), chất nhầy trong mũi hoặc chất nhầy tiết ra trong đường mũi có mủ, đôi khi có thể thấy vết chàm hoặc vết loét nông trên da tiền đình mũi. Việc chẩn đoán bệnh này chủ yếu dựa vào tiền sử dùng thuốc nhỏ mũi hơn 10 ngày liên tục và hiện tượng suy giảm do sử dụng nhiều lần. Cần phân biệt với viêm mũi phì đại mãn tính.
Điều trị viêm mũi do thuốc: Trước hết nên ngừng thuốc nhỏ mũi co mạch, thay vào đó dùng nước muối sinh lý nhỏ mũi.
Y học cổ truyền cho rằng bệnh nguyên phát chủ yếu là do khí hư huyết ứ.
Trị pháp: Ích khí hoạt huyết, thông lạc khai khiếu.
Xử phương: Bổ dương hoàn ngũ thang: Hoàng kỳ 30g, Đương quy 12g, Đào nhân 10g, Hồng hoa 10g, Địa long 10g, Lộ lộ thông 12g, Tân di 12g, Bạch chỉ 15g, Thương nhĩ 10g, Xương bồ 12g. Sắc uống. Bên ngoài dùng Tỵ viêm linh (Thương nhĩ tử, Bạch chỉ, Tân di mỗi vị 60g, Băng phiến phấn 6g, Bạc hà sương 5g, Chi ma du 500ml, Parafin lỏng 1000ml. Cho ba vị thuốc đầu tiên vào trong nồi ngâm 24h, nấu đến khi các vị thuốc có màu vàng đen thì bỏ ra, lại cho Băng phiến, Bạc hà sương và Parafin vào khuấy đều, sau khi nguội, phân vào các lọ thuốc nhỏ mắt), mỗi lần nhỏ mũi 2~3 giọt, mỗi ngày 1~2 lần.
Ly Nghị Nguyễn
8/20/2023