Ốm nghén
Đông y học gọi bệnh này là “Nhâm thần ẩu thổ” (妊娠呕吐) ẩu thổ khi mang thai, nguyên nhân là do thai khí nghịch lên, vị (dạ dày) không hoà giáng. Trên lâm sàng thường gặp 2 loại hình gồm can vị bất hoà và tỳ vị hư nhược, đông y điều trị bệnh này rất hiệu quả.
[Chẩn tra các điểm chính]
1/ Phụ nữ mang thai trong thời kỳ đầu xuất hiện những chứng trạng như buồn nôn nhẹ, ăn uống giảm, là những phản ứng bình thường, Ốm nghén là khi phụ nữ mang thai nôn ói nghiêm trọng, gây trở ngại ăn uống, thậm chí phát sinh suy dinh dưỡng ảnh hưởng sức khoẻ.
2/ Khi lợm giọng nôn ói kịch liệt có thể dẫn đến mất nước, trúng độc toan.
3/ Nếu tần suất mạch nhanh, thân nhiệt tăng cao, xuất hiện vàng da, là những hội chứng nghiêm trọng nên cho bn nhập viện điều trị.
[Phương pháp điều trị]
1/ Biện chứng luận trị
Điều trị bệnh này nên theo nguyên tắc điều khí hoà vị, giáng nghịch trị ẩu thổ, kỵ dùng các vị thuốc có tính thăng tán.
(1) Loại hình can vị bất hoà Bệnh nhân lợm giọng nôn ói kịch liệt, thổ ra nước vàng đắng hoặc nước chua. Khó chịu ở ức, ợ hơi, đau sườn, bực bội, đầu trướng, tinh thần ức uất, rêu lưỡi vàng mỏng, mạch huyền hoạt.
Trị pháp: Ức can hoà vị, điều khí trị thổ.
Xử phương: Ức can hoà vị ẩm gia giảm. Tô diệp 4g, Hoàng liên 3g, Trần bì 6g, khương Bán hạ 8g, Trúc nhự 12g.
Gia giảm:
Ẩu thổ kịch liệt, tổn thương vị âm hoặc nôn ra máu, dùng phương trên khứ Bán hạ gia Sa sâm 12g, Mạch đông 12g, Lô căn 20g~40g, Ngẫu tiết thán 12g.
(2) Tỳ vị hư nhược Ức bụng trướng đầy, nôn ra nước nhạt, ăn kém, hoặc ăn xong là nôn, tinh thần mỏi mệt, yếu sức, chất lưỡi nhạt, rêu lưỡi trắng, mach hoãn hoạt ít lực.
Trị pháp: Kiện tỳ hoà vị, thuận khí giáng nghịch.
Xử phương: Hương sa lục quân gia giảm. Đảng sâm, Bạch truật, Phục linh mỗi vị 12g, chế Bán hạ 8g, , Cam thảo 4g, Trần bì 6g, Mộc hương 4g, Sa nhân 2g (hậu hạ), Siunh khương 2 lát, Táo 5 quả.
Kèm theo nhiều đàm, miệng nhầy, khứ Đảng sâm, Cam thảo, gia Hậu phác hoa 4g, Hoắc hương 8g.
III/ Châm cứu
Thể châm: Nội quan Trung quản Túc tam lý (lưu kim 15’), có thai trên 5 tháng không dùng Trung quản.
Nhĩ châm: Can Vị Thần môn.
Ly Trường Xuân